Günde ne kadar tuz tüketmelisiniz? Herke tüketmesi gerektiğini bilir ama ne kadar ? Araştırmalar aşırı tuz alımının en az tütün kadar zararlı olduğunu gösteriyor. İşte tuz ve sodyum tüketimi hakkında bilmeniz gerekenler…
kontrol tuz alımı
Onsuz yemek yiyemiyor, sofraya oturamıyor, hiçbir şeyin tadını çıkaramıyor musunuz? Kendinizi masadaki en yakın “arkadaşınız” olarak görüyorsunuz. Yemeğinize lezzet kattığını düşündüğünüzde tuzun ne kadar tehlikeli olabileceğini hiç merak ettiniz mi?
BESİN (100 gr) TUZ (mg.) SODYUM (mg.)
Beyaz ekmek 858 33
Tam buğday ekmeği 100 40
Çavdar ekmeği 664 265
Kepekli ekmek 1112 445
Dana eti 123 49
Kuzu eti 180 72
Tavuk eti 199 82
Hindi eti 179 72
Balık eti 299 59
Pastırma 6201 2480
Sucuk 2548 1019
İnek peyniri 118 447
Keçi peyniri 3575 1430
Koyun peyniri 2452 481
Yumurta 120 48
Kuru baklagiller 20 8
Süt 50 20
Yoğurt 51 20
Zeytin 3475 1390
Taze fasulye 118 447
Enginar 1088 455
Bamya 1124 450
Müsli (meyveli) 258 103
Tam tahıllı gevrek (meyveli) 908 363
İnsan vücudunun günde 6 gram tuza ihtiyacı vardır. 2008 yılında yapılan bir araştırmaya göre Türkiye’nin günlük tuz tüketimi 18 gramdır. Bu nedenle 2011 yılında Sağlık Bakanlığı’nın işlenmiş gıdalardaki tuz miktarının azaltılmasına yönelik talimatname yayınlamasıyla tüketici eğitimi, gıda etiket bilgilerinin güncellenmesi ve düşük sodyumlu gıda ürünlerine erişimin kolaylaştırılması alanlarında çeşitli çalışmalar yapılmıştır. . .
Sodyum vücudumuz için gerekli olmasına rağmen ihtiyacımızdan fazlasını tüketmek çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Çeşitli çalışmalar, günlük diyetteki kalorisiz tuz miktarının bir gram azaltılmasının; %5 felçten, %3 kalp krizinden korunma anlamına gelmektedir.
Ne yazık ki, tuz alımınız yemeğinize eklediğiniz veya bir tuzluktan döktüğünüzle sınırlı değildir. Yediğiniz besinlerin de tuz içerdiğini unutmayın. İşlenmiş et, unlu mamuller, soya sosu, konserve sebzeler, tuzlu salata sosları ve simitlerin aşırı tüketimi; Mideyi tahriş eder ve mide kanserine neden olabilir. Yüksek tuzlu diyet, böbrek hastalığı olmayan kişilerde albüminüriyi ve böbrek hastalığı olan hastalarda hem albümin hem de proteinin idrarla atılımını artırır.
Başka bir deyişle, tuzlu beslenen kişilerde akut veya kronik böbrek hastalığı gelişme riski çok yüksektir. Ayrıca tuzlu yiyeceklerin tüketimi idrarla kalsiyum atılımını belirleyen en önemli faktördür. Tuz alımı arttığında uyarı mekanizmaları devreye girer ve bağırsakta kalsiyum emilimi artar. Kalsiyumu kemiklerden çeker ve osteoporoza (kemik erimesi) neden olur. Aşırı tuz alımı, şekerin hücrelere taşınmasını engeller ve yağ olarak depolanmasına neden olur. Ayrıca obezite ve insülin direnci gibi hastalıkları da teşvik eder.
Ayrıca tuz kullanılırken ne kadar sodyum kullanıldığı da önemlidir. Tuzu sodyum ile karıştırmayın. İkisi sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da sodyum klorür dediğimiz tuzun sadece yüzde 40’ı sodyumdur. Yani 1 gr tuz yaklaşık 400 mg sodyum içerir. Günde 1500-2400 mg sodyum alımına dayalı olarak günde 6 g; 1 çay kaşığı tuz ihtiyacı karşılamaya yetiyor.
Tuzun tek sodyum kaynağı olmadığını ve yiyeceklerin de bir dereceye kadar sodyum kaynağı olduğunu unutmayın. Özellikle;
✅konserve
✅kurutulmuş meyve
✅Domates salçası, ketçap, hardal, soya sosu, salata sosu
✅Bulyon
✅Peynir, ekmek, zeytin
✅Soda
✅Füme yiyecekler sodyumda yüksektir.
İyot, günlük 6 gram olması gereken tuz alırken dikkat edilmesi gereken bir şeydir. Tuz kullanırken iyotlu tuzu tercih edin. İyot, vücudun enerji harcama düzeyini etkileyen tiroid hormonu tiroksinin bir parçasıdır. Bir yetişkinin günde 150 mikrogram iyota ihtiyacı vardır. Hamile ve emziren kadınlar için bu miktar 200 mikrogramdır. Zengin bir iyot kaynağı; sebzeler, meyveler, yumurtalar, deniz ürünleri. Hastalık yoksa her gün haftada 2 kez balık, 4 kez yumurta ve 2 dilim peynir yiyebilirsiniz.
Tuz alımınız da iyotlu olmalıdır. İyot eksikliği endemik guatr, boy kısalığı, cücelik ve zeka geriliği gibi sağlık sorunlarına neden olur. Türkiye’de tuzun iyotlanması zorunludur. 1 gram sofra tuzu 70 mikrogram iyot içerir. Tuzun iyot etkisini kaybetmemesi için yemeklere tuz koyarken ocaktan almadan hemen önce veya yemekten sonra ekleyiniz. Nodüler guatr, hipotiroidizm veya hipertiroidizm olan kişiler iyotsuz tuz kullanmalıdır. Nodüler guatrlı kişilerde iyotlu tuz kullanımı tiroid bezinde artan stres, gündüz terlemesi, titreme, ajitasyon, sinirlilik ve saç dökülmesi gibi komplikasyonlara neden olabilir.